Van-Hoa-Lich-Su
THUỐC LÀO - TƯƠNG TƯ THẢO
Hoàng Tuấn
Công
Thuốc
lào có tên chữ là “tương tư thảo” (cỏ tương tư). Ý đã trót hút vào rồi thì không
bỏ được, đêm thương ngày nhớ tựa kẻ mắc bệnh tương tư vậy.
Theo
Lê Quý Đôn, nước Nam ta vốn không có giống thuốc ấy. Từ năm Canh Tý, niên hiệu
Vĩnh Thọ (1660), đời vua Thần Tông nhà Lê, người nước Ai Lao mang giống đến, dân
ta mới đem trồng. Quan, dân, đàn bà, con gái đua nhau hút, đến nỗi có người nói
rằng: “Nhịn cơm ba ngày còn được, chứ một lúc nhịn hút thuốc thì không
được”.
Người
ta tin rằng thuốc lào có thể trừ được các bệnh phong hàn, sơn lam, chướng khí,
nên thuốc mau chóng được phổ biến. Nhưng thuốc lào đôi khi lại là nguyên nhân
gây ra nạn cháy nhà lớn. Năm Ất Tị, đời Cảnh Trị (1665), hai lần hạ lệnh nghiêm
cấm hút thuốc, lùng bắt những kẻ trồng thuốc, bán thuốc, hay hút thuốc giấu, mà
không tuyệt
được.
Nhiều
người tài tình khoét thân tre đang sống để làm điếu hút, hoặc chôn giấu điếu bát
xuống đất, chỉ để hở miệng khỏi mặt đất để dấm dúi hút trộm, càng sinh hoả tai.
Lâu lâu, triều đình biết không thể tuyệt được, nên lại bỏ lệnh cấm ấy. Những
chiếc điếu bị vùi xuống đất, nay lại được đào lên, lau sạch sẽ, sóng nước trong
lòng điếu tiếp tục reo vang nhả khói. Ấy mới có mấy vần thơ giải toả
rằng:
“Đầu
tròn trùng trục, đít bảnh
bao
Mân
mân mó mó, đút ngay
vào
Thủy
hỏa tương giao sôi sùng
sục
Âm
dương nhị khí sướng làm
sao!”
(Khuyết
danh)
Phải
chăng, chuyện chôn điếu xuống đất hút dấm hút dúi chính là nguồn cơn sinh ra câu
ca dao: “Nhớ ai như nhớ thuốc lào, đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên”? Để rồi
riêng chuyện hút thuốc lào cũng có khối bài thơ vịnh thú
vị:
CÁI
ĐIẾU
BÁT
Đã
nên danh giá ở trên
đời
Kẻ
mến người yêu khắp mọi
nơi
Đầu
mũ lưng đai ngồi chễnh
chện
Lòng
sông dạ bể xiết xa
khơi
Tiếng
rền réo sấm dường vang
đất
Hơi
thở tuôn mây dễ ngất
trời
Một
trận ra oai trong nước
lặng
Ải
nam khói tắt, ngạc chìm
hơi
(Khuyết
danh)
CÁI
XE
ĐIẾU
Vốn
ở lâm-tuyền đã bấy
nay
Khi
ra, dễ khiến thế gian
say
Lưng
in chính-trực mười phân
thẳng
Dạ
vẫn hư-linh một tiết
ngay
Động
sóng tuôn mây khi chán
miệng
Nghiêng
trời, lệch đất thuở buông
tay
Dưới
từ giã-lục trên đền
đỏ
Ai
chẳng quen hơi, mến nết
này
(Khuyết
danh)
Với
thuốc lào, thuốc lá, "quan, dân, đàn bà, con gái" nước Nam vốn bình quyền. Không
biết tự bao giờ, bỗng dưng trở thành đặc quyền của đàn
ông.
HTC/7/3/2017
0 nhận xét: